Porównanie Żywności przetworzonej i nieprzetworzonej: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
w poniższym zestawieniu chodzi o (ogólne, logiczne, statystyczne) porównanie '''oddziaływania posiłków''' z najróżniejszych diet opartych o regularne występowanie produktów przetworzonych (gotowanych lub po obróbce przemysłowej) oraz produktów surowych, żywych lub co najwyżej ususzonych naturalnie - czyli nieprzetworzonych produktów roślinnych i odzwierzęcych a spożywanych przez osoby stosujące produkty nieprzetworzone w posiłkach (statystycznie lub w 100%). Zobacz również: [[Technologie przetwarzania żywności|rodzaje obróbki]]. | |||
Więcej informacji pod tabelami. | |||
== na kondycję Człowieka == | == na kondycję Człowieka == | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
!Parametry | !Parametry | ||
!Żywność przetworzona PP | ![[Encylkopedia Kultury Kulinarnej|Żywność przetworzona PP]] | ||
!Żywność nieprzetworzona PN | ![[Odżywianie Naturalne|Żywność nieprzetworzona PN]] | ||
! | ! | ||
! | ! |
Wersja z 22:04, 7 kwi 2024
w poniższym zestawieniu chodzi o (ogólne, logiczne, statystyczne) porównanie oddziaływania posiłków z najróżniejszych diet opartych o regularne występowanie produktów przetworzonych (gotowanych lub po obróbce przemysłowej) oraz produktów surowych, żywych lub co najwyżej ususzonych naturalnie - czyli nieprzetworzonych produktów roślinnych i odzwierzęcych a spożywanych przez osoby stosujące produkty nieprzetworzone w posiłkach (statystycznie lub w 100%). Zobacz również: rodzaje obróbki.
Więcej informacji pod tabelami.
na kondycję Człowieka
Parametry | Żywność przetworzona PP | Żywność nieprzetworzona PN | ||
---|---|---|---|---|
(statystycznie) | (statystycznie lub podczas 100% stosowania ON) | |||
Aktywność po posiłku | może obniżać, obniża, rozleniwienie, ospałość | pobudza, może pobudzać. | ||
Ilość wartości odżywczych | Niższa / niż tego w nieprzetworzonej formie. | Pełnia, 100% możliwych wartości odżywczych / na dany produkt. | ||
Wartości odżywcze | Niższa zawartość witamin i błonnika. Wysoka zawartość kalorii, tłuszczów nasyconych, cukru, soli i chemicznych dodatków spożywczych. | Wysoka zawartość witamin, substancji czynnych biologicznie i błonnika. Niższa zawartość kalorii, tłuszczów nasyconych. | ||
Rodzaj wartości odżywczych | Podstawowy, często z dodatkiem syntetycznych witamin, aromatów, barwników i minerałów | Bogaty w naturalne witaminy, substancje czynne biologicznie, minerały, błonnik, naturalne aromaty | ||
Substancje czynne biologicznie | Brak. Z powodu obróbki termicznej nie posiadają aktywnych biologicznie substancji. Dodatki do żywności, probiotyki, stałe kultury bakterii. | Wysoka aktywność biologiczna. Naturalne substancje czynne biologicznie, takie jak antyoksydanty i neuroprzekaźniki, enzymy, fitochemikalia, różnorodność naturalnych bakterii. | ||
Dodatnia, naturalna | ||||
Smak i aromat | Ubogi, stosowane ulepszacze oparte o doprawianie przyprawami, mieszanie z innymi składnikami, sztuczne aromaty i wzmacniacze smaku, sól, cukier. | Naturalny wyrazisty smak i aromat, często uwodzicielski. | ||
Barwa, kolory | Mało wyrazista, stosowane barwniki spożywcze i substancje celem poprawy wyglądu i konsystencji | Naturalna, często żywa, świeża, piękna. | ||
Hydratacja, nawodnienie | Niska. Stąd wymagane podawanie płynów. | Wysoka. W przypadków owoców wodnistych podawanie płynów odpada w ogóle. | ||
Wpływ na zdrowie | Może mieć negatywny wpływ przy nadmiernym spożyciu. Zwiększa ryzyko chorób serca, cukrzycy typu 1 i 2, otyłości i niektórych nowotworów. | Zazwyczaj pozytywny. Wspomaga zdrowie serca, zmniejsza ryzyko cukrzycy typu 1 i 2, otyłości i niektórych nowotworów. | ||
Leczenie | Niewielkie bezpośrednie zastosowanie. Może utrudniać leczenie niektórych chorób. | Może wspierać procesy leczenia i profilaktyki | ||
Zaburzenia odżywiania | Liczne, zobacz w Wikipedii | Przejściowe, różnego rodzaju, w procesie do pełnego ON | ||
Zaburzenia trawienia | Uciążliwe, jak zatwardzenia, zgaga, rozwolnienie, biegunka, nadwrażliwość itp. | W ustabilizowanym ON praktycznie nie występują lub są "uwalniające" co oznacza, że np. rozwolnienie chroni nas przed szkodliwymi posiłkami. Zatwardzenie praktycznie nie występuje. | ||
Zaburzenia zdrowia | Różne, powszechne, kulturowe, np. choroby cywilizacyjne. | W procesie świadomego przechodzenia na 100%ON są różne i nieprzewidywalne, ale nie groźne o ile osoba była zdrowa. | ||
Ryzyko zatruć od produktów znajdujących się w domu | Wyższe, bywa śmiertelne, z powodu przeterminowanych produktów oraz psucia się w lodówkach i spiżarkach. | Niższe, śmiertelne wręcz niemożliwe, ze względu na naturalny charakter zepsucia produktu. | ||
Ryzyko zatruć produków przemysłu spożywczego | Wyższe, bywa śmiertelne, związane z wypadkami w procesie produkcji, wycofanie z handlu ogłasza Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) | nie dotyczy, teoretycznie możliwe z powodu błędów w nawożeniu i opryskach, co dotyczy również produktów PP | ||
Sprawność ogólna | Może obniżać | Może poprawiać | ||
Motoryczność | Może obniżać | Może poprawiać | ||
Sprawność mentalna | Może obniżać | Może poprawiać | ||
Małe błędy: potknięcia, przejęzyczenia, przeoczenia, niezrozumienie, niewysłowienia, niedosłyszenia,
zapomnienia, nierozpoznanie, niedoczytanie, |
Może zwiększać częstość | Może zmniejszać częstość występowania | ||
Inteligencja | Może obniżać | Może poprawiać | ||
Kreatywność | Brak bezpośredniego wypływu, gdyż posiłki są ujednolicone przetwarzaniem, bardziej typowe wg. przepisu, receptury, spodziewane, zaplanowane, o znanej konsystencji, aromacie i smaku. Taki posiłek uspakaja, rozleniwia, często zachęca do drzemki | Może pozytywnie wpływać, ponieważ każdy produkt, szczególnie owoce są w różnym stopniu dojrzałe, pochodzą z innego drzewa, krzaku, sadu, kraju, są innej odmiany - i wykazują inny, niepowtarzalny, nieprzewidywalny smak, aromat i konstystencję. Taki posiłek pobudza, wymaga bezustannej akceptacji, energetyzuje i zachęca do ruchu. | ||
Suplementacja | Zalecana | Bez znaczenia lub może szkodzić, | ||
Suplementacja B12 | Z reguły zbyteczna | Jeśli w posiłkach pojawiają się jajka, jest zbyteczna. Jeśli nie ma jajek - zalecana. Czy można zaniechać całkowicie na 100%On, zdanie jest podzielone | ||
Trawienie żołądkowe i jelitowe | Bywa trudne, trudnostrawne, uciążliwe, powszechnie stosowane leki na zgagę, zaparcia, reflux, rozwolnienia, biegunki, SIBO | Lekko strawne, naturalne. | ||
Efekty około posiłkowe | Występują nie rzadko...
...gdyż powszechnie stosowane leki na:
|
Występują okazjonalnie:
Negatywne:
Pozytywne:
|
||
Ryzyko zapadania na choroby | Wyższe, szczególnie choroby związane z dietą | Niższe, szczególnie choroby niezwiązane bezpośrednio z dietą | ||
Relacja do chorób cywilizacyjnych | Wysoka, jest głównym (97%) czynnikiem ryzyka chorób cywilizacyjnych. | Niska, jest czynnikiem chroniącym przed chorobami cywilizacyjnymi. | ||
Dostępność | Łatwo dostępna, często tańsza. | Mniejsza i zmienna dostępność, zależna od regionu, lokalizacji i sezonu. | ||
Koszty dostępności w korelacji do kosztów zdrowia | Często niższe, ale długoterminowe koszty zdrowotne mogą być wyższe, statystycznie w podeszłym wieku, 40+ | Często wyższe, ale potencjalnie niższe długoterminowe koszty zdrowotne | ||
Chemia spożywcza, antybiotyki i konserwanty | Mogą i często zawierają konserwanty, barwniki, wzmacniacze smaku, szczególnie mięso i nabiał może zawierać antybiotyki, hormony wzrostu. Chemia z oprysków i nawożeń | Generalnie brak dodatków chemicznych. Sporadycznie wosk w celu zachowania dłuższej trwałości, oraz powszechnie pozostałości po chemii z oprysków i nawożeń, która jednak występuje również w produktach przetworzonych. | ||
Antyoksydanty | Ograniczona ilość, mniej | 100% na dany produkt, więcej. | ||
Pestycydy, środki ochrony roślin | Występują, nie są rozkładane w procesie przetwarzania. Jeśli produkt główny i wspomagające są typu BIO to nie występują. | Występują. Nie występują w produktach typu BIO i z własnej uprawy, np. działkowej. | ||
Nawodnienie | Wymaga bezwzględnie dodatkowego nawodnienia w ilości ok. 1,5 litra/dzień | Przy uwodnionych naturalnie owocach, nawodnienie może przez wiele dni nie być konieczne. | ||
Trawienie | Trudniej strawny, z powodu mieszania składników w jednym posiłku oraz dodatków chemicznych i konserwantów. Czasami do kilku dni. | Łatwo strawne. Max. kilka godzin. | ||
Post przerywany | Trudniej zrealizować, ponieważ powolne trawienie kalorycznych czy zmieszanych składników pokarmowych uwalnia dłużej kaloryczne składniki | Łatwiej zastosować, ponieważ krótszy okres trawienia oraz często pojedynczy składnik/ typ produktu.
Np. cały posiłek składa się z banana i inne. |
||
Post kilkudniowy | Trudniejszy, uciążliwszy w realizacji | Łatwiejszy, lżejszy w realizacji | ||
Typowa częstość posiłków | 3 na dzień. | 5 na dzień | ||
Zaspokojenie głodu w długim czasie. | Łatwiejsze, ponieważ składniki pokarmowe uwalniają się dłużej | Trudniejsze, ponieważ ostatnia porcja szybciej zostaje strawiona. Z drugiej strony łatwiej sobie poradzić z dłuższą przerwą niejedzenia. | ||
Długowieczność | Może skracać, osobniki żyją intensywniej ale krócej. | Może wydłużać, osobniki żyją spokojniej ale dłużej | ||
Dobór naturalny | Jest wspierający, ponieważ osobniki są bardziej energetycznie przygotowane do dłuższej walki lub ucieczki. | Jest naturalny ale w porównaniu do osobników NN może być mniej wspierający. | ||
charakterystyka Żywności
Parametr | Żywność przetworzona | Żywność nieprzetworzona |
---|---|---|
Smak | Przetworzony, sztuczny, wymaga soli, wzmacniacza smaku, przypraw | Naturalny |
Kolor | Mało wyrazisty, sztuczny, wymaga barwników | Wyrazisty, kolorowy, naturalny |
Aromat | Przytłumiony, sztuczny, wymaga aromatów | Naturalny |
Konystencja | Sztuczna, wymaga emulgatorów | Natutalna |
Aktywność biologiczna (enzymatyczna, neuroprzekaźników i setek innych substancji) | Zatrzymana, po pierwszym przetworzeniu | Aktywna biologicznie |
Zdolność do przekazania życia | Produkt martwy | Zdolność rozrodcza, np. poprzez nasiona, komórki macierzyste. |
Podobieństwo negentropii (uporządkowania) do posilającego się organizmu | niższe | identyczne |
Energetyczna efektywność | Niższa, jest nadrabiana większą koncentracją kalorii i odparowaniem wody. Produkty bywają ciężkostrawne. | Najwyższa z możliwych, ale podczas wielkiego wysiłku lub zimna - wymaga częstszych posiłków lub kaloryczniejszych produktów: orzechy, daktyle, ziarna. |
Opakowanie jednostkowe | Sztuczne, szkło, karton, plastik, folia, metal | Folia lub własna naturalna skórka, skorupka |
Trwałość produktu w handlu | Długa, wg. daty przydatności do spożycia | Krótka, w zależności od produktu, do kilku tygodni. |
Trwałość kiedy produkt otwarty | Krótka, kilka dni, wymaga lodówki | Długa, nawet do kilku tygodni, miesięcy. W naturalnej skórce, skorupce. |
W przypadku zepsucia produktu | Silnie trujące, trujące, ze względu na mikrobiologiczny atak gatunków reagujących toksycznie na produkty przetworzone, zmieszane z różnych pojedynczych składników przetworzonych w najróżniejszych procesach oraz zawartość chemii spożywczej. Składniki toksyczne mogą być niewyczuwalne. | (100% ON)
Szkodliwe lub niesmaczne, ze względu na mikrobiologiczny atak gatunków reagujących w sposób naturalny na naturalne produkty. Najprawdopodobniej na namnożone w takich sytuacjach mikroby jesteśmy naturalnie zabezpieczeni lub posiadamy je w sobie. Może nawet w niewielkich ilościach są nam potrzebne. Np. naturalne antybiotyki. |
Silne lub śmiertelne zatrucia | Występują w sytuacjach:
|
Praktycznie nie występują. Występują w sytuacjach:
|
Natychmiastowe spożycie | Jadalne naturalnie i niejadalne naturalnie (ponieważ wymagają przetworzenia aby stały się jadalne) | Tylko jadalne naturalnie. |
Dostępność w handlu | Powszechna | Umiarkowana, słaba, zerowa. Niektóre punkty handlowe nie prowadzą w ogóle sprzedaży. |
Stosowana chemia przed pierwszą obróbką, na etapie tworzenia surowca = uprawy | Nawożenie, opryski | Nawożenie, opryski |
Stosowana obróbka w czasie produkcji |
|
Znikome przetwarzanie, które najprawdopodobniej nie odziaływuje negatywnie na mikrobiotę jelitową. Jej tymczasowe dopuszczenie w ON podyktowane jest znacznym ułatwieniem podczas przyswajania sobie nowych nawyków żywieniowych i skupieniem się na innych ważniejszych priorytetach:
|
Rodzaje utrwalania zewnętrznego po produkcji | Chłodzenie (tylko nabiał i wędliny) | Chłodzenie, (sporadycznie woskowanie skórki owoców) |
na kondycję Mikrobioty jelitowej
Parametr | Żywność przetworzona | Żywność nieprzetworzona |
---|---|---|
Promocja mikrobioty | Ujemna, ze względu na obecność chemi spożywczej, konserwantów i obróbkę termiczną | Dodatnia, naturalna |
Wpływ chemii, konserwantów | Negatywny wpływ. Dodatki do żywności, konserwanty, sztuczne barwniki i aromaty mogą zaburzać równowagę i ograniczają różnorodność mikrobioty. | Pozytywny wpływ. Naturalne substancje czynne biologicznie wspierają wzrost korzystnych bakterii i ich różnorodności. |
Obecność błonnika | Niska zawartość błonnika. | Wysoka zawartość błonnika. |
Ilość wartości odżywczych | Niższa zawartość witamin i błonnika. | Wysoka zawartość witamin i błonnika. |
Substancje czynne biologicznie | Brak. W zamian dodatki do żywności, konserwanty, sztuczne barwniki i aromaty. | Naturalne substancje czynne biologicznie, takie jak antyoksydanty, enzymy i fitochemikalia. |
Zróżnicowanie, różnorodność | niska, średnio 1500 różnych szczepów | wysoka, nawet do 10 -15 000 różnych szczepów |
Stabilność gatunkowa | Niska stabilność. | Wysoka stabilność. |
Odporność zbiorowa | Niska odporność na infekcje, zgagę, SIBO. | Wysoka odporność na infekcje, zgagę, SIBO. |
Zdolność do wspierania żywiciela | Niska zdolność do wspierania żywiciela. | Wysoka zdolność do wspierania żywiciela. |
Szanse na symbiozę z żywicielem | Niskie szanse na symbiozę z żywicielem. | Wysokie szanse na symbiozę z żywicielem. |
Relacja do chorób cywilizacyjnych | Zwiększa ryzyko. | Zmniejsza ryzyko. |
Wspomaganie systemu autoimmunologicznego | Nie wspomaga systemu autoimmunologicznego. | Wspomaga system autoimmunologiczny. |
Zdolność do toksycznych wydzielin | Wysoka zdolność do toksycznych wydzielin. | Niska zdolność do toksycznych wydzielin. |
w chorobach, schorzeniach, stanach zmęczenia i depresyjnych
Parametr | Żywność przetworzona | Żywność nieprzetworzona |
---|---|---|
Wpływ na leczenie chorób | bez znaczenia, wspiera po konsultacji z dietetykiem | wspiera leczenie |
Wpływ na leczenie nagłych chorób | bez znaczenia, wymagane leki | wspiera leczenie tylko po konsultacji z dietetykiem |
Wpływ na leczenie przewlekłych chorób | wspiera po konsultacji z dietetykiem | wspiera bez konsultacji z dietetykiem |
Wpływ na dolegliwości schorzeń | zmniejsza po konsultacji z dietetykiem | zmniejsza znacząco po konsultacji z dietetykiem |
Zmęczenie | bez znaczenia | zmniejsza lub usuwa objawy |
Depresja | bez znaczenia, wymagane leki | zmniejsza lub usuwa objawy |
Bóle w stawach | bez znaczenia, wymagane leki | zmniejsza lub usuwa objawy |
Reumatyzm | bez znaczenia, wymagane leki | brak danych |
Nowotwory, we wczesnej fazie | bez znaczenia, wymagane leki | zmniejsza lub usuwa objawy |
Nowotwory, w zaawansowanej fazie | 50/50% szans, bez znaczenia z leczeniem lub bez, wymagane leki lub inne procedury - nowoczesne leczenie. | > 50% szans, prawdopodobnie bez znaczenia bez leczenia nowoczesnego, może znacząco wesprzeć proces nowoczesnego leczenia po konsultacji z dietetykiem |
Demencja | bez znaczenia, wymagane leki | zmniejsza, stopuje lub usuwa objawy |
Choroby naczyniowe | bez znaczenia, wymagane leki lub konsultacja z dietetykiem | zmniejsza, stopuje lub usuwa objawy, ryzyko |
Cukrzyca 1 | bez znaczenia, wymagane leki | kilkuletnia terapia. |
Cukrzyca 2 | wyleczenie po konsultacji z dietetykiem | leczy bez konsultacji z dietetykiem |
Motoryczność | bez znaczenia | znacząco zwiększa |
Kreatywność | bez znaczenia | znacząco zwiększa |
Bezsenność | bez znaczenia | usuwa objawy, uspokaja organizm |
Lepszy sen i sny | bez znaczenia | pogłębia sen i prawdopodobnie umożliwia doświadczanie snów (przy 100%) |
dla przyszłych pokoleń
Parametr | Żywność przetworzona | Żywność nieprzetworzona |
---|---|---|
Ryzyko występowania hemoroidów w 50% populacji | może się zwiększyć | zmniejszy się |
Ryzyko występowania innych chorób cywilizacyjnych | takie samo lub może się zwiększyć | zmniejszy się |
Czas trawienia pokarmów
Mowa tutaj o czasu trawienia w żołądku:
Ile czasu się trawi jedzenie?
Czas przejścia jedzenia i pokarmu od momentu, gdy trafi do ust, aż do momentu, gdy opuści organizm, trwa od 16 do 30 godzin. Układ trawienny potrzebuje aż doby, aby przyjąć niezbędne do funkcjonowania składniki i oddać to, co niepotrzebne. Trawienie żywności to zazwyczaj około 2-4 godzin.
Co wpływa na czas trawienia?
Czas trawienia jest złożonym procesem, na który wpływa wiele czynników, takich jak:
- Typ posiłku: produkty przetworzone lub nieprzetworzone.
- Rodzaj produktu: Produkty bogate w białko i tłuszcz są zazwyczaj trawione dłużej niż produkty bogate w węglowodany.
- Skład posiłku: Jeśli zmieszamy białko, węglowodany i tłuszcze oraz surówkę w jednym posiłku (typowe danie kulturowe) to wydłużymy lub nawet uniemożliwimy normalny proces trawienia.
- Sposób przygotowania: Produkty gotowane lub smażone są zazwyczaj trawione dłużej niż produkty surowe.
- Indywidualne predyspozycje: Niektóre osoby mają szybszy metabolizm (z powodu składu mikrobioty) niż inne, co oznacza, że ich organizm trawi pokarm szybciej.
- Wiek: Czym młodsze osoby tym metabolizm sprawniejszy, w tym trawienie.
- Ilość spożytego pokarmu: Im więcej jedzenia spożyjemy na raz, tym dłużej będzie ono trawione.
Produkty przetworzone, PP
cdn...
Produkty nieprzetworzone, PN
cdn...
Źródła
Treści tabeli zostały stworzone głównie przez CzatGPT4.0 oraz Gemini 1.5 (13.03.2024) zmieszane razem i sprawdzone.
Źródła inne:
- World Health Organization: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/healthy-diet
- Harvard School of Public Health: https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-eating-plate/