Tekst źródłowy strony Mikrobiota, bakterie jelitowe

zobacz 

* [https://pl.wikipedia.org/wiki/Mikrobiota_jelitowa stronę w Wikipedii]
* [[Symbioza Mikrobiota - Człowiek]]

== Co to jest Mikrobiom, mikrobiota, bakterie jelitowe? ==
Mikroorganizmy są '''najstarszymi mieszkańcami naszej planety''', dominującym życiem w kontekście biomasy (>50%) i różnorodności. Od zarania dziejów, mikroorganizmy adaptowały się do różnorodnych środowisk, od głębin oceanów po górskie szczyty, włącznie z naszymi jelitami. Dominacja mikroorganizmów wynika nie tylko z ich zdolności do przetrwania w ekstremalnych warunkach, ale także z ich kluczowej roli w utrzymaniu życia na Ziemi, w tym '''degradacji materii organicznej''' i produkcji tlenu. 

{| class="wikitable"
|+
|'''1 jabłko''' wnosi do Twojego wnętrza około '''100 milionów bakterii''', niezależnie czy je umyjesz czy nie. Najwięcej znajduje się ich wokół szypułki oraz wokół nasion. Jeśli jabłko uprzednio upieczesz (lub wypijesz sok z kartonika)... '''nie będzie tam żadnej''' bakterii i to będzie '''strata''' dla Ciebie, mimo, że możesz mieć wrażenie, że Tobie lepiej smakuje....
|}

W kontekście mikrobioty jelitowej, prehistoryczne korzenie mikroorganizmów podkreślają ich '''stabilność''' i przystosowanie '''do przetwarzania''' naturalnych, '''nieprzetworzonych pokarmów''', w przeciwieństwie do nowoczesnych, przetworzonych produktów żywnościowych. 

Mikrobiota jelitowa jest zdolna do produkcji kluczowych substancji odżywczych. '''Ewolucyjna adaptacja mikrobioty''' do w produktów w 100%  nieprzetworzonych podkreśla znaczenie takiej diety '''dla wspierania zdrowej mikroflory jelitowej''' oraz całego '''organizmu.''' Taka dieta jest '''jedynym czynnikiem''' do uzyskania i utrzymania '''[[Symbioza Mikrobiota - Człowiek|Symbiozy]]''' (Mikrobiota vs. Człowiek)

'''100% symbiozy''' naturalnej zachodzi, gdy dieta opiera się wyłącznie na produktach nieprzetworzonych. Tylko taka dieta sprzyja rozwojowi mikroorganizmów, które ewoluowały, aby współpracować z naszym organizmem i '''bronić go.'''

== Linki ==

* POJĘCIA: [https://phmd.pl/resources/html/article/details?id=142403&language=pl bakterie komensalne] | 
* [https://diag.pl/pacjent/artykuly/co-to-jest-flora-bakteryjna-jelit-i-jaka-pelni-role-w-organizmie/ Co to jest flora bakteryjna jelit] Diagnostyka+ - [https://diag.pl/pacjent/ diag.pl]
* [https://www.focus.pl/artykul/trawienie-blonnika-ludzkie-jelita Nasze jelita stopniowo tracą podstawową funkcjonalność] - Focus.pl
* [https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/2634/2575 WPŁYW MIKROBIOTY jelitowej na mózg, funkcje poznawcze i emocje PDF] 
* [[Symbioza Mikrobiota - Człowiek]], w jelitach człowieka a Bakterie komensalne

== Smak a mikrobiota ==
Nasze preferencje smakowe (statystycznie) są głównie ustalane przez bakterie jelitowe, w związku z brakiem [[Symbioza z mikrobiotą|symbiozy]] w jelitach. Nauka informuje, że '''90% sygnałów''' na lini jelita-mózg '''idzie do góry.''' Ponieważ bakterie są dominującą formą życia na planecie i najstarszą ewolucyjnie (to człowiek "powstał" z bakterii a nie odwrotnie) oraz posiadają zdolność do tworzenia [https://pl.wikipedia.org/wiki/Neuroprzeka%C5%BAnik neuroprzekaźników] najprawdopodobniej to one decydują o naszej ochocie (przemyśleniach) na te lub inne produkty (zobacz [[Dietetycy, Dietetyka a ON#Dietetyk kontra preferencje smakowe pacjenta|Dietetyk kontra preferencje smakowe]])

== Co potrafi Mikrobiota - fabryka BIO-chemiczna mikro-Specjalistów? ==
Wybrane grupy związków chemicznych, które potrafią utworzyć bakterie, grzyby i inne mikroby:

Zanim się zapoznasz postaw sobie pytania:

* Jak funkcjonuje Mikrobiota '''zdziesiątkowana''', nieliczna gatunkowo? A jak różnorodna i liczna w szczepy?
* Jak '''funkcjonuje''' Mikrobiota '''na produktach przetworzonych, lekach, konserwantach'''?
* Jak wpływają produkty przetworzone '''na różnorodność''' mikrobioty jelitowej?
* W jaki sposób dieta bogata w produkty <u>nieprzetworzone</u> wspiera '''zdrowie mikrobioty''' jelitowej?
* Czy produkty przetworzone mogą przyczyniać się do '''[https://instytut-mikroekologii.pl/dysbioza-jelitowa-czym-jest-jak-ja-zbadac-i-czy-warto-to-zrobic/ dysbiozy jelitowej]'''?
* Jakie są '''długoterminowe efekty''' stosowania diet opartych na produktach przetworzonych dla składu i funkcjonowania mikrobioty?
* W jaki sposób dieta bogata w produkty nieprzetworzone '''moduluje produkcję''' kluczowych metabolitów przez mikrobiotę jelitową?
* Jak '''zmiana z diety''' opartej na produktach <u>przetworzonych</u> na dietę bogatą w produkty <u>nieprzetworzone</u> wpływa na '''stan zapalny''' w organizmie związany z mikrobiotą jelitową? - '''nie wolno za szybko zmieniać!'''
* Czy regularne spożywanie produktów nieprzetworzonych może '''odwrócić negatywne skutki długotrwałej ekspozycji''' na produkty przetworzone na mikrobiotę jelitową?
* Jak '''szybko mikrobiota jelitowa reaguje''' na zmianę diety z przetworzonej na nieprzetworzoną?

== BIO produkty mikro-Specjalistów: ==
Mikrobiota jelitowa, składająca się z różnorodnych mikroorganizmów, w tym '''bakterii, wirusów, grzybów i archeonów''', ma zdolność do syntezowania lub przekształcania szerokiej gamy związków chemicznych. Te związki mogą wpływać na różne aspekty zdrowia gospodarza, w tym na metabolizm, funkcję immunologiczną i neurologiczną. Oto '''20 najważniejszych''' różnych grup związków chemicznych, które mikrobiota jelitowa jest w stanie wyprodukować:

* '''Witaminy''', w tym:
** '''Tiamina''' (witamina B1)
** '''Ryboflawina''' (witamina B2)
** '''Kwas pantotenowy''' (witamina B5)
** '''Biotyna''' (witamina B7)
** '''Kwas foliowy''' (witamina B9)
** '''Kobalamina''' (witamina '''B12''')
** '''Witamina K'''
** '''Witamina K2''' (menachinon)
* '''Aminokwasy''', w tym niektóre aminokwasy egzogenne, które organizm nie jest w stanie sam wyprodukować.
* '''Neuroprzekaźniki''', jak serotonina i gamma-aminomasłowy kwas (GABA), wpływające na nastrój i funkcje mózgu.
* '''Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA)''', takie jak kwas masłowy, kwas propionowy i kwas octowy, które są kluczowe dla zdrowia jelit i mają działanie przeciwzapalne.
* '''Poliaminy''', takie jak putrescyna, spermidyna i spermina, które są ważne dla proliferacji komórek i różnicowania.
* '''Indole''' i pochodne indoli, wpływające na barierę jelitową i funkcje immunologiczne.
* '''Bile acids''' (kwasy żółciowe) i ich metabolity, które są ważne dla trawienia i absorpcji tłuszczów oraz regulacji metabolicznej.
* '''Fenolowe związki''', w tym pochodne kwasu fenolowego, działające jako antyoksydanty.
* '''Endokannabinoidy''', które mogą wpływać na stan zapalny, apetyt i nastrój.
* '''Peptydy bioaktywne''', takie jak te wpływające na regulację apetytu i odpowiedzi immunologicznej.
* '''Toksyny bakteryjne''', w niektórych przypadkach, które mogą prowadzić do stanów patologicznych.
* '''Związki siarkowe''', takie jak siarkowodór (H2S), mające zarówno korzystne, jak i potencjalnie szkodliwe działanie na zdrowie jelit.
* '''Trimetyloamina''' (TMA), w wątrobie do trimetyloaminy-N-tlenku (TMAO), związanego z chorobami sercowo-naczyniowymi.
* '''Histamina''', która może wpływać na reakcje alergiczne i procesy zapalne.
* '''Enzymy''', w tym:
** '''Beta-glukanaza:''' rozkłada beta-glukany, polisacharydy występujące w ścianach komórkowych roślin.
** '''Celulaza''': pomaga w rozkładzie celulozy, głównego składnika błonnika roślinnego.
** '''Ksylanaza''': rozkłada ksylan, polisacharyd występujący w ścianach komórkowych roślin.
** '''Pektynaza''': rozkłada pektyny, polisacharydy występujące w roślinach, szczególnie w owocach.
** '''Alfa-galaktozydaza''': rozkłada alfa-galaktozydy, cukry występujące w niektórych roślinach, takich jak rośliny strączkowe.
** '''Beta-galaktozydaza''' (laktaza): rozkłada laktozę, cukier mleczny, na glukozę i galaktozę.
** '''Fukozaza''': rozkłada fukozę, cukier występujący w niektórych polisacharydach i glikoproteinach.
** '''Neuraminidaza''' (sialidaza): rozkłada kwas sialowy w glikoproteinach i glikolipidach.
** '''Chitobiozaza''': rozkłada chitobiozę, pochodną chityny.
** '''Glukuronidaza''': rozkłada glukuronidy, co ma znaczenie w metabolizmie leków i detoksykacji.
** '''Sulfataza''': uczestniczy w rozkładzie siarczanów w glikozaminoglikanach.
** '''Nitrataza''' (nitroreduktaza): redukuje azotany do azotynów.
** '''Aminopeptydaza''': rozkłada białka na aminokwasy na końcach aminowych.
** '''Dipeptydyl-peptydaza''': rozkłada dipeptydy na pojedyncze aminokwasy.
** '''Esteraza''': rozkłada estry na alkohole i kwasy.
** '''Fosfataza''': usuwa grupy fosforanowe z różnych cząsteczek.
** '''Bilizymy''' (enzymy rozkładające kwasy żółciowe): uczestniczą w metabolizmie kwasów żółciowych.
** '''Ureaza''': przekształca mocznik w amoniak i dwutlenek węgla.
** '''Indolowa acetaldehydaza''': uczestniczy w metabolizmie tryptofanu.

* '''Związki przeciwbakteryjne''', w tym bakteriocyny, które mogą hamować wzrost patogennych mikroorganizmów.
* '''Kwasy organiczne''', inne niż SCFA, takie jak kwas mlekowy, wspierające zdrowie jelit i równowagę mikrobioty.
* '''Glikokoniugaty,''' które mogą wpływać na detoksykację i metabolizm hormonów.
* '''Immunomodulatory''', substancje wpływające na odpowiedź immunologiczną gospodarza.
* '''Żółciowe metabolity kwasów''', które modulują metabolizm lipidów i glukozy oraz funkcję mikrobioty jelitowej.
* <u>i setki tysięcy innych związków organicznych i nieorganicznych.</u>

== Jak potrafimy bombardować BIO-Fabrykę mikrobów? ==
Lista wszystkich czynników niszczących, które wpływają niekorzystnie na mikrobiotę jelitową:

* '''Dieta wysoko przetworzona''': bogata w cukry proste, tłuszcze trans i niską w błonnik.
* '''Dodatki do żywności''': emulgatory, konserwanty, sztuczne słodziki.
* '''Antybiotykoterapia''': zaburzająca równowagę mikrobioty przez eliminację zarówno patogennych, jak i korzystnych mikroorganizmów.
* '''Nadmierne stosowanie środków dezynfekcyjnych''' 
* '''Połykanie pasty do zębów'''
* '''Stres''': wpływający negatywnie na skład mikrobioty poprzez osi jelitowo-mózgową.
* '''Nadużywanie alkoholu''': uszkadzające błonę śluzową jelit i zaburzające mikroflorę.
* '''Palenie tytoniu''': wpływające negatywnie głównie na skład mikrobioty ustnej.
* '''Chroniczny brak snu''': destabilizujący równowagę mikrobioty jelitowej.
* '''Niewystarczająca aktywność fizyczna''': ograniczająca różnorodność mikrobioty jelitowej.
* '''Utrzymywanie starych tradycji kulinarnych:''' wymyślonych przez przodków na ich specyficzną sytuację.
* '''Zanieczyszczenie środowiska:''' metale ciężkie, pestycydy, które mogą działać toksycznie na mikrobiotę.
* '''Przewlekły stan zapalny, choroby:''' nasilające [https://instytut-mikroekologii.pl/dysbioza-jelitowa-czym-jest-jak-ja-zbadac-i-czy-warto-to-zrobic/ dysbiozę] i negatywnie wpływające na funkcje mikrobioty.
* '''Nadmierna higiena''' i brak ekspozycji na mikroorganizmy: ograniczające rozwój i różnorodność mikrobioty jelitowej.
* '''Zaburzenia metaboliczne:''' takie jak otyłość, mogące zmieniać skład i funkcjonowanie mikrobioty.
* '''Zaburzenia jedzenia''': wpływające na skład mikrobioty poprzez niezrównoważoną dietę.
* '''Fastfood:''' promocja niezdrowego zestawu mikrobioty jelitowej
* '''Leki:''' nie tylko antybiotyki, ale także NLPZ, inhibitory pompy protonowej, które mogą zaburzać mikrobiotę jelitową.
* '''Używki:''' kofeina, teina, dopalacze itp.

== Mikrobiomika ==
'''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Mikrobiomika Mikrobiomika]''' to interdyscyplinarna dziedzina nauki zajmująca się badaniem mikrobiomów, czyli zbiorowych społeczności mikroorganizmów (takich jak bakterie, wirusy, grzyby, i inne mikroby) występujących w określonych środowiskach, w tym na i w ciele ludzkim. Głównym celem mikrobiomiki jest zrozumienie struktury, funkcji i dynamiki mikrobiomów oraz ich wpływu na zdrowie i choroby gospodarza.

'''Kluczowe obszary mikrobiomiki:'''
* '''Analiza składu mikrobiomu:''' Identyfikacja i klasyfikacja gatunków mikroorganizmów obecnych w próbkach z różnych środowisk, w tym z jelit, skóry, jamy ustnej i innych części ciała człowieka.
* '''Funkcjonalność mikrobiomu''': Badanie roli mikrobiomu w metabolizmie, regulacji układu odpornościowego, ochronie przed patogenami i innych procesach biologicznych.
* '''Interakcje mikrobiom-gospodarz:''' Analiza wzajemnych oddziaływań między mikrobiotą a jej gospodarzem, w tym wpływu mikrobioty na zdrowie i rozwój chorób.
* '''Dynamika zmian w mikrobiomie:''' Obserwacja, jak różne czynniki, takie jak dieta, antybiotyki, styl życia i środowisko, wpływają na skład i funkcjonowanie mikrobiomu.

== Human Microbiome Projekt 2007 ==
'''Human Microbiome Project''' (HMP), czyli Projekt Mikrobiomu Człowieka, to inicjatywa badawcza uruchomiona w 2007 roku przez '''National Institutes of Health''' (NIH) w Stanach Zjednoczonych. Jej głównym celem jest zbadanie i charakteryzowanie mikrobiomu człowieka, aby zrozumieć jego rolę w zdrowiu i chorobach. Projekt ten ma na celu mapowanie mikrobioty obecnej w różnych częściach ciała ludzkiego, w tym w przewodzie pokarmowym, na skórze, w jamie ustnej, w nosie, w układzie oddechowym, urogenitalnym i innych, i określenie, jak zmiany w tych mikrobiologicznych wspólnotach mogą wpływać na ryzyko rozwoju chorób.

== Milion Microbiome of Humans - Projekt 2019 ==
[https://www.pap.pl/mediaroom/1572754%2Cmgi-umozliwia-skompletowanie-prawie-60-000-probek-w-ramach-projektu-million link do więcej informacji]

'''Milion Microbiome of Humans''' Project (MMHP) to międzynarodowa inicjatywa badawcza, której celem jest zsekwencjonowanie mikrobiomu '''od miliona ludzi''' z różnych regionów świata, aby stworzyć najobszerniejszą bazę danych na temat mikrobioty ludzkiej. Projekt ten ma na celu głębsze zrozumienie złożonych '''wzajemnych relacji między mikrobiotą a zdrowiem ludzi''', a także identyfikację wzorców mikrobioty związanych z różnymi stanami zdrowia, chorobami, dietami, stylami życia oraz wpływami środowiskowymi.

Podobnie jak Human Microbiome Project, MMHP skupia się na analizie mikroorganizmów znajdujących się w różnych środowiskach ciała ludzkiego, w tym w przewodzie pokarmowym, na skórze, w jamie ustnej i innych. Jednak zakres MMHP jest szerszy ze względu na planowaną liczbę uczestników i zasięg geograficzny, co ma na celu uchwycenie większej różnorodności mikrobiologicznej.

Projekt ten dąży do osiągnięcia kilku kluczowych celów:

* Zwiększenie zrozumienia wpływu mikrobiomu na zdrowie i choroby.
* Rozwój personalizowanych podejść medycznych opartych na charakterystyce mikrobiomu.
* Promowanie nowych strategii interwencyjnych, w tym probiotyków, prebiotyków i diety, dla poprawy zdrowia publicznego.

Przez zastosowanie zaawansowanych technik sekwencjonowania i analizy danych, MMHP ma potencjał do przyczynienia się '''do rewolucji w medycynie, umożliwiając rozwój nowych terapii''' ukierunkowanych na mikrobiom oraz dostarczając wiedzy potrzebnej do zapobiegania chorobom i promowania zdrowia na poziomie globalnym.

== Symbioza a człowiek ==
to szeroki i kluczowy problem. Czy w naszym układzie pokarmowym występuje [[Symbioza Mikrobiota - Człowiek|Symbioza z mikrobiotą jelitową]] czy tylko pokojowe, sojusznicze współistnienie?

Tak czy owak o Symbiozę się w DOmN rozchodzi. [[Symbioza Mikrobiota - Człowiek|Symbioza]] jest '''funkcjonalnym zamiennikiem''' zdrowego odżywiania i zbilansowanej diety w naukach Dietetycznych. W związku z tym w DOmN mniej mówimy (lub prawie w ogóle), o np: witaminach a bardziej skupiamy się jak odtworzyć [[Symbioza Mikrobiota - Człowiek|Symbiozę]] w naszych jelitach.

== Fakty i Mity - Mikrobiota jelitowa ==
'''Fakty:''' 

# Mikrobiota jelitowa '''potrafi trawić błonnik''', czyli celulozę ''(szczepy Ruminococcus)''
# '''Nie ma dobrych i złych bakterii''' – najważniejsza jest równowaga
# '''Symbioza z żywicielem jedyne dobro''' - stać Cię na to?
# '''Nie ma jednego idealnego mikrobiomu''' - jest indywidualny
# '''Mikrobiota zmienia się w czasie''' - warto wiedzieć
# '''Odpowiednia dieta promuje zdrowie mikrobioty''' - i Twoje
# Mikrobiota jelitowa składa się '''z bilionów mikroorganizmów''', w tym bakterii, wirusów, grzybów i archebakterii.
# '''Różnorodność mikrobioty''' jelitowej jest kluczowa dla utrzymania zdrowia jelit i ogólnego stanu zdrowia.
# Mikrobiota jelitowa może '''wpływać na masę ciała i metabolizm''', odgrywając rolę w rozwoju '''otyłości'''.
# Zdrowa mikrobiota jelitowa '''wspiera funkcję bariery jelitowej''', chroniąc przed patogenami.
# '''Dysbioza,''' czyli zaburzenie równowagi mikrobioty jelitowej, jest związana '''z różnymi chorobami''', w tym chorobami autoimmunologicznymi, chorobami serca i cukrzycą.
# Mikrobiota jelitowa wpływa na '''rozwój i funkcjonowanie układu odpornościowego'''.
# Zmiany w mikrobiocie jelitowej mogą '''wpływać na nastrój i zachowanie''' poprzez tzw. oś jelitowo-mózgową.
# '''Dieta jest jednym z głównych czynników''' wpływających na skład mikrobioty jelitowej.
# '''Prebiotyki i probiotyki''' mogą być używane do modulacji mikrobioty jelitowej w celu poprawy zdrowia.
# '''Antybiotyki''' mogą '''zaburzać''' mikrobiotę jelitową, prowadząc do zmniejszenia jej różnorodności i dysbiozy.
# Mikrobiota jelitowa może '''wpływać na skuteczność i metabolizm''' niektórych '''leków.'''
# Badania wskazują, że mikrobiota jelitowa noworodków jest kształtowana przez '''sposób porodu, dietę i ekspozycję''' na antybiotyki.
# Istnieją dowody sugerujące, że '''transplantacja''' mikrobioty jelitowej (FMT) może być '''skuteczną terapią''' dla niektórych stanów jelitowych, w tym dla biegunek (zakażeń Clostridium difficile) oraz mentalnych, np. depresji.
# Sportowcy '''chętnie transplantują''' sobie mikrobiotę jelitową od kolegów z lepszymi wynikami sportowymi.

'''Mity:'''

* Mikrobiota/ człowiek nie trawi celulozy.
* Im więcej szczepów w probiotykach, tym lepiej
* Probiotyki leczą
* Kiszonki są probiotykami
* Wszystkie bakterie w jelitach są szkodliwe.
* Używanie antybiotyków nie ma wpływu na mikrobiotę jelitową.
* Probiotyki są niepotrzebne, jeśli nie masz problemów z jelitami.
* Dieta nie ma wpływu na skład mikrobioty jelitowej.
* Mikrobiota jelitowa jest taka sama u wszystkich ludzi.
* Suplementy probiotyczne mogą natychmiast naprawić mikrobiotę jelitową.
* Zdrowa mikrobiota jelitowa eliminuje potrzebę zdrowego odżywiania.
* Wszystkie probiotyki działają w ten sam sposób.
* Mikrobiota jelitowa ma znaczenie tylko dla trawienia i zdrowia jelit.
* Naturalne metody nie mogą poprawić zdrowia mikrobioty jelitowej.
* Jedzenie dużych ilości jogurtu samodzielnie może całkowicie zrekonstruować mikrobiotę jelitową.
* Produkty fermentowane są jedynym źródłem korzystnych bakterii dla mikrobioty jelitowej.
* Wszystkie probiotyki działają tak samo na mikrobiotę jelitową.
* Antybiotyki nie mają długoterminowego wpływu na mikrobiotę jelitową.
* Mikrobiota jelitowa jest taka sama u wszystkich ludzi.
* Suplementy probiotyczne są niezbędne dla zdrowia każdego człowieka.
* Dieta bogata w błonnik automatycznie zapewnia zdrową mikrobiotę jelitową.
* Zdrowa mikrobiota jelitowa eliminuje potrzebę stosowania szczepionek.
* Można precyzyjnie i całkowicie kontrolować skład mikrobioty jelitowej za pomocą diety.
* Mikrobiota jelitowa nie ma wpływu na zdrowie psychiczne i nastrój.

- szczegóły i na podstawie: [https://www.hellozdrowie.pl/mikrobiota-jest-jak-odcisk-palca-czyli-fakty-i-mity-na-temat-mikrobioty-jelitowej-i-probiotykow/ artykułu w Hellozdrowie.pl]- opracowanie strony na podstawie [https://chat.openai.com/share/a4ab66c7-216b-432d-8365-fc37737a5eae oryginalny tekst zebrany przez ChatGPT4] i późniejszej korekty merytorycznej